Thị trường chứng khoán không chỉ thể hiện qua giá cả, khối lượng giao dịch, các chỉ số kỹ thuật và cơ bản mà còn thể hiện qua tâm lý, cảm xúc của nhà đầu tư( hiệu ứng đám đông). Các chỉ số kỹ thuật (TA), cơ bản(FA) thì có thể dễ dàng học được trên mạng, youtube…nhưng tâm lý, tư duy trong đầu tư thì phải trải qua rèn luyện đúc rút kinh nghiệm trải nghiệm nhiều lần mới được.
Nhiều người, đặc biệt là những người mới (F0), thường phạm phải sai lầm khi quá tin tưởng vào nhận định của mình, vào những lời khuyên từ cộng đồng trên các diễn đàn, hay vào sự dẫn dắt của các “lái”. Họ liên tục nhìn vào bảng giá và ra quyết định theo cảm xúc. Tuy nhiên, chính cảm xúc chính là kẻ thù nguy hiểm nhất trong giao dịch, vì nó sẽ dẫn bạn đến thất bại. Đầu tư không phải là cuộc chơi may rủi, nếu không chú ý đến quản trị rủi ro, bạn sẽ rơi vào cái bẫy của cảm xúc.
Đối với những nhà đầu tư mới, có thể bạn sẽ nghĩ rằng điều quan trọng nhất là thị trường sẽ đi lên hay xuống, sẽ lên đến 1200 hay lại quay về 1000. Nhưng điều mà bạn đang bỏ qua chính là NAV của mình, tức là giá trị tài sản ròng. Đây mới là yếu tố quan trọng nhất mà bạn có thể kiểm soát. Đừng chỉ chú tâm vào biến động thị trường, mà hãy quan tâm đến những gì mình đang nắm giữ, và liệu bạn có đang quản lý chúng đúng cách hay không. Để thành công, bạn cần hiểu rằng thị trường sẽ luôn có những lúc hưng phấn, lúc tiêu cực, nhưng quan trọng là bạn phải quản lý được cảm xúc của mình và quản lý rủi ro chứ không phải bị cuốn theo thị trường.
Một sự thật quan trọng là:
Khi bạn đặt lệnh mua, điều quan trọng nhất không phải là bạn sẽ lời bao nhiêu, mà là bạn phải tính toán được mức độ rủi ro lớn nhất mà bạn có thể chấp nhận. Những người luôn chú trọng vào việc kiểm soát rủi ro và không để bản thân bị cuốn vào “lòng tham” sẽ có lợi nhuận lâu dài. Ngược lại, những người chỉ chăm chăm nghĩ đến lời lãi sẽ ngày càng thua lỗ.
Để giao dịch thành công, bạn cần hiểu rõ cách thức giao dịch trong các xu hướng khác nhau của thị trường. Trong một xu hướng tăng (uptrend), có những chiến lược riêng để tối đa hóa lợi nhuận. Còn trong xu hướng giảm (downtrend), cách thức giao dịch lại hoàn toàn khác. Tùy vào điều kiện thị trường, bạn cần linh hoạt trong cách ra quyết định, nhưng điều quan trọng là luôn phải duy trì sự điềm tĩnh.
Khi bạn là một nhà đầu tư mới, điều đầu tiên bạn cần làm là học cách nhìn bảng giá một cách vô cảm, không để cảm xúc chi phối. Nếu thị trường không ủng hộ, bạn không cần phải mua, đừng để lòng tham dẫn dắt quyết định. Thực tế, càng nhìn bảng giá nhiều, càng dễ bị kích thích bởi sự biến động, điều này chỉ khiến bạn mất kiểm soát. Hãy biến mình thành một “robot” vô cảm, không bị chi phối bởi các xu hướng ngắn hạn. Nếu bạn thấy giá ở vùng cao, hãy hạ tỷ trọng, đừng tham gia vào những đợt kéo giá dù có thể có những người khác đang làm vậy. Ngược lại, nếu bạn thấy giá thấp và có cơ hội, đừng vội lao vào, vì rất có thể bạn sẽ bị “bẫy” và bị đạp giá xuống thêm nữa.
Để giao dịch thành công, bạn cần học cách “đọc” thị trường, nhận diện các vùng đáy, vùng đỉnh và nắm vững tâm lý đám đông. Đây là những yếu tố cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng để giúp bạn tránh được những pha đảo chiều của thị trường, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn. Hãy ghi lại mọi cảm nhận, cảm xúc và phân tích của mình trong mỗi phiên giao dịch, ngay cả khi bạn mới bắt đầu. Việc này sẽ giúp bạn cảm nhận nhịp độ thị trường và ngày càng trở nên điêu luyện hơn.
Đừng để mình chơi một thời gian dài mà không học hỏi được gì. Bạn phải luyện tập và làm quen với những chiến lược cơ bản trước khi tiến đến các bước nâng cao như “mua vùng đáy, bán vùng đỉnh”. Quản lý rủi ro, tâm lý vững vàng và phân tích chính xác là chìa khóa để bạn thành công lâu dài trong thị trường này.
Cre: visLPs